Szachowy Turniej Niepodległości 2022

 

 Szachowy Turniej Niepodległości 2022

 

 

 

            Może się wydawać, że szachy dość luźno wiążą się z historią Polski. Nic bardziej mylnego, ta gra była znana na ziemiach polskich już w XII wieku. Można oczywiście dociekać czy ta dyscyplina dotarła do Polski ze wschodu czy z zachodu, chociaż ostatecznie nie jest to aż tak istotne.

Wiadomo, że w szachy grywał sam Bolesław Krzywousty a ten władca politykiem i wodzem był nietuzinkowym. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że szachiści mieli znaczny wkład w tworzeniu historii Polski bo archeolodzy odkryli średniowieczne szachownice i figury do gry zarówno w Sandomierzu jak i w Szczecinie i Gdańsku oraz na Śląsku.

„Czatrang” czyli po staropolsku szachy był tak popularny, że mnóstwo szlachetków umieściło w swoim herbie szachownicę. O szachach pisali tacy erudyci jak Janko z Czarnkowa czy Jan Kochanowski. W szachy namiętnie grał Stefan Batory i Zygmunt III Waza; obaj ci monarchowie używali tej gry jako broni politycznej i propagandowej bo Batory czarne figury szachowe kazał zrobić na podobieństwo swoich przeciwników politycznych i tak wielki hetman Jan Zamojski mógł zobaczyć swoją „karykaturę- niby przypadkiem” na szachowym stoliku monarchy. W sumie jak mawiano: „nie miał krzywdy bo go jego wysokość jako najważniejszą po królu figurę upodobnił” Dodajmy jeszcze; „królem u którego w Czatrangu (szachach) hetmanił ichmość Zamojski był...Belzebub”. Niemniej więcej powodów do narzekań mieli ci magnaci występujący na szachownicy Batorego w roli gońca, skoczka albo...pionka. Gwoli sprawiedliwości obok szachów w I Rzeczpospolitej fascynowano się też warcabami. Nawet mawiano o tej grze „ szachy mniejsze lub umniejszone” ale obydwie te dyscypliny traktowano na równi bo młody szlachcic prócz jazdy konno, fechtunku musiał umieć grać w szachy i warcaby „ aby go ciżba pospolitsza niemym monstrum nie tytułowała”. Ten tekst jest też dobrą okazją by przypomnieć wkład Polaków w dopracowanie tej gry planszowej jaką są warcaby. Otóż Franciszek Żubr polski oficer w służbie Marii Leszczyńskiej zmodyfikował i udoskonalił szachownicę do gry. We Francji mawiano nawet polskie warcaby  a w Polsce o tej samej grze mówiono warcaby francuskie. Chyba mówiono tak tylko po to by powiedzeniu „Cudze chwalicie swego nie znacie” stało się zadość. Pasji szachowej nie zakłócił upadek I Rzeczpospolitej i narodowe powstania. W 1829 roku rozegrano nawet mecz korespondencyjny między Warszawą a Krakowem. Prawdziwy bestselerem w Polsce okazał się podręcznik do gry w szachy wydany w 1835 roku.

Znakomitym szachistą był też Józef Piłsudski. Taktykę i manewr w wojnie 1920 roku marszałek często porównywał do rozegranej partii szachowej. Chociażby kapitalny manewr okrążający bolszewików pod Warszawą nazywał ruchem skoczka lub szachowego konia a manewr nad Niemnem posunięciem w stylu szachowego gońca; „jak laufrem wroga rozbili”. Prawdziwy rozkwit zmagań na szachownicy przeżywała Polska w dwudziestoleciu międzywojennym. Kurier Lwowski wspominał: „Szachy stały się popularne wśród zamożnych ziemian, przedsiębiorców ale i wśród małomiasteczkowych szewców i parobków”. We wspomnieniach weteranów frontów II wojny światowej przewija się stwierdzenie „Polacy dużo częściej wyciągali z plecaków małe szachownice niż Tommies ( Anglicy) czemu tamci znacznie się dziwili”.

 Można z nostalgią zauważyć, że smartfony i gry komputerowe odsunęły zainteresowanie szachami i warcabami. Nie do końca, świadczy o tym rozegrany ostatnio turniej, w którym na szachownicach zmagali się uczniowie naszej szkoły. Dlaczego akurat w listopadzie? Bo jest to miesiąc, w którym historia państwa polskiego wiele razy zmieniała swój bieg, może trochę tak jak to podczas gry w szachy czy w warcaby. Dla uczczenia odzyskania niepodległości ale też nie mniej istotnych bitew pod Chocimiem, Warną w Turnieju Niepodległości zmagali się, zajmując kolejne miejsca:

 

 

1. Dawid Woźniak

2. Krzysztof Woźniak

3. Filip Taradyś

4. Mikołaj Ludian

5. Norbert Janik

6. Szymon Małek

7. Jakub Gąbka

8. Marcelina Pikula

 

 A w grupie młodszej przy szachownicy zasiedli

1. Paweł Butryn

2. Bartosz Gąsiorowski

                                                                                                                     

                                                                                                                      Marek Mazur

Agnieszka Kołodziejska